‘ขยะอาหาร’ (Food Waste) เป็นวิกฤตระดับโลกที่หลายประเทศยกขึ้นมาเป็นประเด็นเร่งด่วน ปัจจุบัน ทั่วโลกมีขยะอาหารเกิดขึ้นมากถึง 1,000 ล้านตันต่อปี เฉพาะประเทศไทยมีขยะอาหารต่อปีมากถึง 1 ล้านตัน ส่วนใหญ่มาจาก ‘ครัวเรือน’ มากถึง 77% ร้านอาหารมีเพียง 12%
องค์การสหประชาชาติมีเป้าหมายลดขยะอาหารของโลกลงครึ่งหนึ่งในระดับค้าปลีกและผู้บริโภคภายในปี พ.ศ. 2573 (SDG 12.3)
[ขยะอาหารไปอยู่ตรงไหนบนโลก]
อาหารที่ถูกทิ้งมักไปจบลงที่หลุมฝังกลับเป็นขยะมูลฝอย ผลที่ตามมาคือ ขยะอาหารที่ถูกฝังกลบมีสัดส่วนมากถึง 10% ของการปล่อยมลพิษทั้งหมด เพราะมันจะปล่อยก๊าซมีเทน ซึ่งมีพลังในการกักเก็บความร้อนมากกว่าคาร์บอนไดออกไซด์ถึง 28 เท่า
สถานการณ์ขยะอาหารในประเทศไทยกำลังวิกฤต ข้อมูลจากกรมควบคุมมลพิษ ที่รายงานสถานการณ์ขยะและสถานการณ์มลพิษในไทย ปี 2567 พบว่า ประเทศไทยมีปริมาณขยะมูลฝอยพุ่งสูงถึง 26.95 ล้านตัน ซึ่งเป็นขยะอาหารมากถึง 37% โดยทั้งประเทศมีขยะอาหารประมาณ 10.24 ล้านตันต่อปี หรือเฉลี่ย 155 กิโลกรัมต่อคนต่อปี
[จัดการขยะอาหารอย่างไรให้เกิดประโยชน์สูงสุด]
กรมควบคุมมลพิษ แนะวิธีจัดการขยะอาหาร เพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดและเหลือกำจัดน้อยที่สุด ดีที่สุดคือการป้องกันและลดไม่ให้เกิดขยะตั้งแต่ต้นทาง เช่น วางแผนการซื้อและการปรุงอาหารให้พอดี รวมถึงการนำอาหารส่วนเกินไปบริจาคให้ผู้ที่ต้องการ
หรือไม่ก็นำขยะอาหารไปใช้ประโยชน์ต่างๆ เช่น เลี้ยงสัตว์สำหรับอาหารเหลือที่ยังไม่เน่าเสียเพื่อคงคุณค่าทางอาหารไว้ให้มากที่สุด เช่น เลี้ยงหมู, ปลา, ไส้เดือน หรือแมลงโปรตีน (BSF) หรือไม่ก็นำไปแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ใหม่ ไบโอดีเซล หรือผลิตก๊าซชีวภาพ เพื่อใช้ในอุตสาหกรรม และอีกแนวทางคือ นำไปหมักทำปุ๋ยเพื่อปรับปรุงดินตามหลักเศรษฐกิจหมุนเวียน ซึ่งการฝังกลบหรือเผา ควรเป็นทางเลือกสุดท้ายสำหรับขยะอาหารที่เหลือและไม่สามารถใช้ประโยชน์ได้แล้วจริงๆ
[‘From waste to wealth’ ขยะเป็นศูนย์ ประโยชน์เป็นแสน]
จากแนวทางข้างต้นที่ดูจะสร้างลดภาระให้โลกและสร้างมูลค่าให้กับผู้คนและเศรษฐกิจคือ การเปลี่ยนขยะให้กลายเป็นของที่มีประโยชน์ ยกตัวอย่าง ขยะจากอาหารร้านค้า ไม่ว่าจะ เศษอาหาร ผัก หรือผลไม้ ที่อาจขายไม่หมด หรือไม่ได้มาตรฐานที่จะนำไปทำอาหาร สามารถเก็บรวบรวมเพื่อส่งต่อให้เกษตรกรเพื่อนำไปใช้เลี้ยง แมลงโปรตีน (BSF)
‘แมลงโปรตีน BSF’ ถือเป็นหัวใจสำคัญของกระบวนการนวัตกรรมสีเขียว เพราะมันจะกินขยะอาหารและเติบโตอย่างรวดเร็ว เป็นการกำจัดขยะอาหารได้เร็วกว่าการทำปุ๋ยถึง 45 เท่า โดยเฉพาะ แมลงโปรตีน BSF’ เมื่อโตเต็มที่ จะถูกนำไปแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ใหม่ที่มีมูลค่าสูง เช่น ผลิตภัณฑ์อาหารสัตว์ ช่วยลดต้นทุนอาหารสัตว์ และมีโปรตีนสูงถึง 50% และกรดอะมิโนจำเป็นที่มีประโยชน์ต่อสัตว์ มีไขมันดี 25-35% มูลของแมลงโปรตีน BSF ยังสามารถนำไปต่อยอดเป็นปุ๋ยปลูกพืช ลดต้นทุนทางการเกษตร สร้างรายได้ยั่งยืน ช่วยสร้างโมเดลธุรกิจใหม่ ต่อยอดเป็นผลิตภัณฑ์เพื่อสัตว์เลี้ยง ที่สำคัญแนวทางนี้ยังช่วยลดการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ได้อีกทาง
[ลดทิ้ง สร้างค่า AXTRA Zero Waste]
ถึงเวลาที่เราจะร่วมกันเปลี่ยนสิ่งที่เคยถูกทิ้งให้กลับมาสร้างคุณค่าต่อสังคมและลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน ซีพี แอ็กซ์ตร้า ผู้ดำเนินธุรกิจ แม็คโคร-โลตัส เดินหน้าเรื่องความยั่งยืนอย่างจริงจัง เป็นอีกหนึ่งองค์กรสำคัญที่ขับเคลื่อนเรื่องนี้เพื่อสร้าง ‘เศรษฐกิจหมุนเวียน’ โดยมุ่งสู่เป้าหมายขยะอาหารสู่หลุมฝังกลบเป็นศูนย์ (Zero Food Waste to Landfill) ภายในปี 2573 ด้วยนวัตกรรมสีเขียว จากอาหารส่วนเกินผ่านโครงการ ‘ลดทิ้ง สร้างค่า AXTRA Zero Waste’
จากแนวคิด ‘ขยะเป็นศูนย์ ประโยชน์เป็นแสน’ นำขยะอาหารที่ไม่สามารถบริโภคได้แล้วไปสร้างมูลค่าเพิ่มตามหลักเศรษฐกิจหมุนเวียน (Circular Economy) โดยใช้นวัตกรรมสีเขียวเข้ามาช่วย ผ่านการเลี้ยงแมลงโปรตีน BSF โดยขยะอาหารจะถูกส่งให้เกษตรกรในโครงการเพื่อนำไปใช้เลี้ยงแมลงโปรตีน BSF ซึ่งแมลงโปรตีนที่ได้จะเป็นแหล่งโปรตีนคุณภาพสูงสำหรับใช้เป็นอาหารสัตว์ ช่วยให้เกษตรกรลดต้นทุนค่าอาหารสัตว์ได้กว่าครึ่ง
โครงการของ CP AXTRA ยังสอดคล้องกับแนวคิดของ UN ที่เรียกร้องให้ทั่วโลกร่วมกันยุติปัญหาขยะอาหารซึ่งเป็นปัญหาร้ายแรงที่ส่งผลกระทบหลายมิติ จึงจัดตั้งวันสากลเพื่อการตระหนักรู้เกี่ยวกับการสูญเสียอาหารและขยะอาหาร (International Day of Awareness of Food Loss and Waste) ซึ่งตรงกับวันที่ 29 กันยายน ของทุกปี
‘ลดทิ้งสร้างค่า AXTRA ZERO WASTE’ จึงไม่ใช่เพียงการกำจัดอาหารส่วนเกิน แต่คือการสร้างโอกาสใหม่ให้เกษตรกรและผู้ประกอบการสร้างมูลค่าเพิ่มทางเศรษฐกิจ และดูแลสิ่งแวดล้อมไปพร้อมๆ กัน
และนี่คือการเดินทางจาก Waste สู่ Wealth เพื่อโลกที่ยั่งยืน และอนาคตที่ดีกว่าของทุกคนในโลกใบนี้
