การที่เราเดินทางไปต่างประเทศเป็นเวลานาน ไปอาศัยอยู่ในสถานที่ๆ เราไม่คุ้นเคย คงทำให้หลายๆ คนเกิดอาการ ‘Culture Shock’ มันทำให้เราต้องปรับตัวให้เข้ากับสภาพแวดล้อมวัฒนธรรมนั้นๆ พอเราปรับตัวได้อาศัยอยู่ที่นั่นเป็นระยะเวลาหนึ่ง ก็ถึงเวลาที่เราต้องกลับบ้าน ตอนนั้นเองเราอาจจะเกิดอาการช็อคอีกแบบ ที่เรียกว่า ‘Reverse culture shock’
กระทรวงการต่างประเทศสหรัฐได้ให้นิยามไว้ว่า Reverse culture shock เป็นอาการที่เกิดขึ้นภายหลังจากที่เราใช้เวลาอยู่ในวัฒนธรรมที่แตกต่างเป็นเวลานาน ทำให้เกิดเป็นความคุ้นชิน จนกลายเป็นปัญหาเมื่อต้องกลับมาอยู่ในวัฒนธรรมเดิม ซึ่งจะส่งผลต่ออารมณ์และกิจวัตรประจำวันที่เคยเป็น
ลักษณะของอาการ Reverse culture shock
อาการ Reverse culture shock จะมีตั้งแต่หงุดหงิดง่าย รู้สึกเบื่อ กระสับกระส่าย เริ่มเปลี่ยนแปลงเป้าหมายและการลำดับความสำคัญของสิ่งต่างๆ ที่เคยทำ จนไปถึงเกิดอาการซึมเศร้าและความรู้สึกด้านลบกับบ้านเกิดของเราเอง ยิ่งไปกว่านั้นอาจเกิดความรู้สึกคิดถึงสถานที่ ที่เราจากมา
ดีน ฟอสเตอร์ ประธาน DFA Intercultural Global Solutions กล่าวว่า อาการ Reverse culture shock เกิดขึ้นเมื่อเราไปอยู่ที่ๆ หนึ่งเป็นระยะเวลานานจนทำให้เราคิดว่ามันเป็นบ้านแต่ไม่ใช่ มันกลายเป็นความรู้สึกที่ลึกซึ้ง ทำให้ยากต่อการจัดการ ยากกว่าตอนที่เราต้องปรับตัวอยู่ที่นั่น เพราะมันเป็นสิ่งที่เราไม่คาดคิดว่าจะเกิด
การรับมือกับอาการ Reverse culture shock
สิ่งแรกที่เราต้องทำ คือ การเตรียมตัวเตรียมใจสำหรับกลับบ้าน ถ้าใครไปใช้ชีวิตที่อื่นนานๆ อาจจะทำให้การเตรียมตัวค่อนข้างลำบาก
Barends Psychology Practice ได้ให้คำแนะนำว่า เมื่อกลับมาถึงบ้านควรติดต่อกับเพื่อนและครอบครัว หาเวลาไปเจอกับพวกเขา ไปเที่ยวสถานที่สุดโปรดของเรา ทำให้แน่ใจว่าเราได้กลับมาอยู่ในสภาพแวดล้อมที่เราเคยอยู่
สิ่งที่ควรหลีกเลี่ยงที่สุด คือ การเปรียบเทียบบ้านของเรากับที่ๆ เราจากมา Barends Psychology Practice เตือนว่ามันอาจฟังดูเป็นเรื่องง่ายๆ ที่จะเปรียบเทียบสิ่งที่แย่ของบ้านเรากับสิ่งที่ดีของบ้านเขา แต่มันจะทำให้เรารู้สึกแย่ที่ต้องกลับมาอยู่ที่บ้าน
และสิ่งสำคัญที่สุด คือ เราต้องเข้าใจว่าคนรอบข้างของเราเขาไม่ได้เจอแบบที่เราเจอ การหวังให้ครอบครัวและเพื่อนเข้าใจอาการที่เราเป็นอาจเป็นเรื่องยาก ยิ่งถ้าพวกเขาไม่เคยมีประสบการณ์เป็น Reverse culture shock มาก่อน พวกเขาอาจไม่เข้าใจสิ่งที่เรากำลังเผชิญ
ถ้าเวลาผ่านไปนานแล้วอาการของเรายังไม่ดีขึ้น การได้พูดคุยกับจิตแพทย์เล่าอาการที่เราเป็นสามารถช่วยได้
การเกิด Reverse culture shock เป็นภาวะพื้นฐานที่หลายๆ คนต้องเจอ ไม่ใช่เรื่องผิดปกติแต่อย่างใด เราเพียงแค่ต้องหาวิธีที่เราโอเคในการรับมือกับมัน การหาพื้นที่ตรงกลางให้กับตัวเอง อย่าปล่อยให้มันกลายเป็นความกลัวจนทำให้เราไม่กล้าไปที่ไหน
การใช้ช่องทางสื่อสารกับประเทศที่จากมาผ่านโลกออนไลน์ อาจจะเป็นหนึ่งในทางออกได้
