ศาลรัฐธรรมนูญมีมติให้ ร.อ.ธรรมนัส ไม่ขาดคุณสมบัติความเป็น รมต. และ ส.ส. ชี้พิพากษาของศาลรัฐนิวเซาท์เวลส์ ออสเตรเลีย ไม่ถือเป็นคำพิพากษาของศาลไทย

Thailand’s Deputy Agriculture Minister Thammanat Prompao gestures at Government House before the swearing-in ceremony of the new Thai cabinet in Bangkok on July 16, 2019. (Photo by Lillian SUWANRUMPHA / AFP)

วันที่ 5 พ.ค. 2564 ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ อ่านคำวินิจฉัย เรื่องประธานสภาผู้แทนราษฎรส่งคำร้องขอให้ศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยตามรัฐธรรมนูญ มาตรา 82 วรรคหนึ่ง และมาตรา 170 วรรคสาม ประกอบมาตรา 82 ว่า สมาชิกภาพของ ร.อ.ธรรมนัส พรมเผ่า สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร สิ้นสุดลงตามรัฐธรรมนูญ มาตรา 101 (6) ประกอบมาตรา 98 (10) และความเป็นรัฐมนตรีของ ร.อ.ธรรมนัส พรมเผ่า รมช.เกษตรและสหกรณ์ สิ้นสุดลงเฉพาะตัวตามรัฐธรรมนูญ มาตรา 170 วรรคหนึ่ง (4) ประกอบมาตรา 160 (6) และมาตรา 98 (10) หรือไม่

โดยศาลรัฐธรรมนูญ ว่าคดีเป็นปัญหาข้อกฎหมาย มีพยานหลักฐานเพียงพอที่จะวินิจฉัยได้ จึงยุติการไต่สวน และกำหนดประเด็นวินิจฉัย คือ 1.สมาชิกภาพ ส.ส. สิ้นสุดลงหรือไม่ นับแต่เมื่อใด 2. ความเป็นรัฐมนตรีสิ้นสุดลงเฉพาะตัว หรือไม่ นับแต่เมื่อใด โดยศาลเห็นว่า ก่อนสมัครรับเลือกตั้งเป็น ส.ส. ร.อ.ธรรมนัส รับว่าเคยต้องคำพิพากษา ว่ากระทำความผิดตามคำพิพากษาของศาลแขวงนิวเซาท์เวลส์ เครือรัฐออสเตรเลีย ซึ่งมีข้อที่ต้องพิจารณาว่าข้อที่ว่าเคยต้องคำพิพากษา หมายความถึงความพิพากษาของศาลไทยเท่านั้นหรือไม่ ซึ่งตามรัฐธรรมนูญ มาตรา 3 วรรคหนึ่ง ระบุถึงอำนาจอธิปไต ซึ่งหมายถึงอำนาจอธิปไตยคือมีความเด็ดขาดสมบูรรณ์ ไม่อยู่ในอาณัติของรัฐอื่น การพิจารณาพิพากษาอรรถคดีเป็นอำนาจตุลาการซึ่งเป็นหนึ่งในอำนาจอธิปไตย ย่อมไม่ตกอยู่ในอาณัติหรืออำนาจของตุลาการรัฐอื่น ดังนั้นการบังคับตามคำพิพากษาของศาลต่างประเทศ การตีความคำพิพากษาของศาลต่างประเทศให้มีสถานะทางกฎหมายเช่นเดียวกับคำพิพากษาศาลไทยจึงไม่สอดคล้องกับหลักการดังกล่าว เพราะตามหลักอธิปไตยของรัฐ ตามหลักกฎหมายระหว่างประเทศ คำพิพากษารัฐใดก็จะมีผลในรัฐนั้น

หากตีความว่าเคยต้องคำพิพากษาอันถึงที่สุด หมายรวมถึงคำพิพากษาของศาลต่างประเทศด้วย ทำให้ไม่อาจกลั่นกรอง หรือตรวจสอบความชอบด้วยหลักนิติธรรมของกระบวนการพิจารณาของศาลต่างประเทศ และขัดกับหลักการต่างตอบแทน คือศาลต่างประเทศไม่ต้องบังคับหรือยอมรับคำพิพากษาของศาลไทย ทำให้อำนาจอธิปไตยทางศาลของไทยถูกกระทบกระเทือนอย่างมีนัยยะสำคัญ

แม้ข้อเท็จจริงฟังได้ว่า ร.อ.ธรรมนัส เคยต้องคำพิพากษาของศาลต่างประเทศก่อนสมัครเลือกตั้ง ส.ส. แต่ไม่ใช่คำพิพากษาของศาลไทย ร.อ.ธรรมนัส จึงไม่เป็นลักษณะต้องห้าม ตามรัฐธรรมนูญมาตรา 98(10) สมาชิกภาพ ส.ส.ไม่สิ้นสุดลง ตามรัฐธรรมนูญ มาตรา 101 (6) ประกอบมาตรา 98 (10) และความเป็นรัฐมนตรี ไม่สิ้นสุดลงเฉพาะตัวตามรัฐธรรมนูญ มาตรา 170 วรรคหนึ่ง (4) ประกอบมาตรา 160 (6) และมาตรา 98 (10)

เรื่องที่เกี่ยวข้อง

สรุปให้เข้าใจง่าย คดี ‘มันคือแป้ง’ ร.อ.ธรรมนัส พรหมเผ่า