‘เงิน’ เป็นหนึ่งในปัจจัยที่กำหนดว่า เด็กแต่ละคนจะได้เรียนถึงระดับชั้นไหน — แม้ประเทศไทยจะมีนโยบายเรียนฟรี แต่ก็ไม่ได้ครอบคลุมค่าใช้จ่ายด้านการศึกษาทั้งหมด ข้อมูลปี 2563 จากสภาพัฒน์ระบุว่า นักเรียนชั้นมัธยมปลายมีค่าใช้จ่ายในการเรียนเฉลี่ย 7,607 บาท ส่งผลให้มีเด็กไทยแค่ประมาณ 60% ของประชากร ได้เรียนต่อในระดับ ม.ปลาย และมีเพียงแค่ 28% ที่ได้เรียนมหาวิทยาลัย
workpointTODAY พาไปสำรวจ ‘ความไม่เท่าเทียม’ ในการเข้าถึงการศึกษาของเด็กไทย จากรายงานวิเคราะห์ความยากจนและความเหลื่อมล้ำของประเทศไทย โดยสำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ
พบว่า อัตราการเข้าเรียนของเด็กไทย ‘ลดลง’ ตามระดับชั้นเรียนที่สูงขึ้น ข้อมูลปี 2563 ชี้ว่าเด็กไทยมีอัตราการเข้าเรียนชั้นประถมอยู่ที่ 88% ชั้นมัธยมต้นอยู่ที่ 69.4% ชั้นมัธยมปลายอยู่ที่ 60.6% และมหาวิทยาลัยอยู่ที่ 28.4%
ส่วนค่าใช้จ่ายด้านการศึกษาซึ่งอยู่นอกเหนือจากนโยบายเรียนฟรีของรัฐบาล มีแนวโน้ม ‘สูงขึ้น’ ตามระดับชั้นเรียน โดยนักเรียนชั้นประถมมีค่าใช้จ่ายเฉลี่ย 4,744 บาท ชั้นมัธยมต้นมีค่าใช้จ่ายเฉลี่ย 6,014 บาท ชั้นมัธยมปลายมีค่าใช้จ่ายเฉลี่ย 7,607 บาท และมหาวิทยาลัยมีค่าใช้จ่ายเฉลี่ย 15,015 บาท
เมื่อดูในรายละเอียดก็พบว่า ค่าใช้จ่ายด้านการศึกษาของนักเรียนชั้นประถม – มัธยมปลาย ประมาณ 40 – 46% เป็นค่าเดินทาง ขณะที่ค่าใช้จ่ายด้านการศึกษาในระดับมหาวิทยาลัยส่วนใหญ่เป็นค่าเทอม คืออยู่ที่ประมาณ 62%
ดังนั้น แม้รัฐบาลจะมีนโยบาลเรียนฟรี แต่ก็ไม่ได้ครอบคลุมค่าใช้จ่ายด้านการศึกษาทั้งหมด ส่งผลให้เด็กไทยจำนวนหนึ่งต้องออกจากระบบการศึกษาเพราะปัจจัยทางเศรษฐกิจ
ยิ่งระดับการศึกษาสูงขึ้น ค่าใช้จ่ายยิ่งเพิ่มขึ้นตาม นั่นหมายความว่า เด็กจากครอบครัวรายได้น้อยยิ่งมีโอกาสเข้าถึงการศึกษาระดับสูง น้อยลงเรื่อยๆ
ข้อมูลจากรายงานฉบับนี้ยังระบุด้วยว่า เด็กยากจน 10% ล่างสุดของประเทศ มีโอกาสเรียนชั้นมัธยมปลาย 42.7% ขณะที่เด็กร่ำรวย 10% บนสุดของประเทศ มีโอกาสเรียนชั้นมัธยมปลาย 76.1% หรือแตกต่างกันเกือบเท่าตัว
ส่วนในระดับมหาวิทยาลัย เด็กยากจน 10% ล่างสุดของประเทศ มีโอกาสเข้าเรียนเพียงแค่ 7.7% เท่านั้น ขณะที่เด็กร่ำรวย 10% บนสุดของประเทศ มีโอกาสเข้าเรียนมากถึง 65.5% หรือแตกต่างกันกว่า 8.5 เท่า
ความเหลื่อมล้ำในการเข้าถึงการศึกษานำไปสู่ความเหลื่อมล้ำทางด้านรายได้และคุณภาพชีวิต พ่อแม่ที่จบการศึกษาไม่สูงมักมีรายได้น้อย และอาจส่งต่อความไม่เท่าเทียมด้านการศึกษาไปสู่คนรุ่นต่อๆ ไป
อ้างอิง
