เปิด 4 แนวทางศาลรัฐธรรมนูญชี้ชะตาเสียบบัตรแทนกัน ส่งผลร่าง พ.ร.บ.งบ อย่างไร

ขอบคุณภาพ ช่อง 7HD

วันที่ 5 ก.พ. ศาลรัฐธรรมนูญออกจดหมายข่าว ความคืบหน้ากรณีประธานสภาผู้แทนราษฎรส่งความเห็นของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรขอให้ศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยตามรัฐธรรมนูญ มาตรา 198 วรรคหนึ่ง ว่า ร่างพระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่ายประจำปีงบประมาณ พศ. 2563 ตราขึ้นโดยไม่ถูกต้องตามบทบัญญัติแห่งรัฐธรรมนูญหรือไม่ โดยศาลรัฐธรรมนูญ นัดแถลงด้วยวาจา ปรึกษาหารือ และลงมติ ในวันศุกร์ที่ 7 ก.พ. เวลา 13.30 น.

ขอบคุณภาพ ช่อง7HD

คดีนี้มีที่มาจากการเปิดเผยว่า ส.ส.ในฝ่ายรัฐบาลมีการเสียบบัตรลงคะแนนแทนกันในระหว่างการลงมติ ร่าง พ.ร.บ.งบประมาณ ในวาระที่ 2 และ 3 จนทำให้เกิดคำถามว่า จะทำให้ ร่าง พ.ร.บ.งบประมาณเสียไปทั้งฉบับ ต้องเริ่มกระบวนการใหม่ หรือจะเสียไปเฉพาะมาตรา หรือเป็นความผิดเฉพาะบุคคลไม่กระทบต่อเสียงส่วนใหญ่ที่ลงมติเห็นชอบ

Workpoint News ประเมินแนวทางคำวินิจฉัย จากความเห็นของผู้เกี่ยวข้องและนักวิชาการ ได้ดังนี้

นริศร ทองธิราช อดีต ส.ส.สกลนคร เพื่อไทย ถูกถอดถอนและยังมีคดีความจากการเสียบบัตรแทน

1.การเสียบบัตรแทนกันผิด และทำให้ร่าง พ.ร.บ.งบฯ เสียไปทั้งฉบับ

เทียบเคียงกับกรณีที่ศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัย การที่นายนริศร ทองธิราช อดีต ส.ส.สกลนคร พรรคเพื่อไทย ที่ถูกข้อกล่าวหากดบัตรลงคะแนนแทน ส.ส.คนอื่น 4-5 คน ระหว่างการลงมติการแก้ไขรัฐธรรมนูญ เรื่องที่มา ส.ว. (10 และ 11 ก.ย. 2556) และ ร่าง พ.ร.บ.ให้อำนาจกระทรวงการคลังกู้เงินเพื่อการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานด้านคมนาคมขนส่งของประเทศ (20 ก.ย.2556)

คำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญในคดี ร่าง พ.ร.บ.กู้เงินฯ ตอนหนึ่งระบุว่า “เมื่อกระบวนการออกเสียงลงคะแนนในการพิจารณาร่างพระราชบัญญัติดังกล่าวไม่ชอบด้วยรัฐธรรมนูญ จึงถือว่ามติของสภาผู้แทนราษฎรในกระบวนการตราร่างพระราชบัญญัติดังกล่าวเป็นมติที่ไม่ชอบด้วยรัฐธรรมนูญ อันมีผลให้ร่างพระราชบัญญัติฯ ตราขึ้นโดยไม่ถูกต้องตามบทบัญญัติแห่งรัฐธรรมนูญนี้”

กรณีนี้มีทั้งการตีความว่าเสียบบัตรแทนกันไม่กี่ใบ เมื่อทำให้กฎหมายมีตำหนิก็ต้องเสียไปทั้งฉบับ แต่อีกฝ่ายแย้งว่าที่ศาลรัฐธรรมนูญให้ร่างกฎหมายตกไปเป็นเพราะเนื้อหาของตัวร่างกฎหมายด้วยไม่ใช่เฉพาะเรื่องของการเสียบบัตรเท่านั้น

2. ผิด – แต่เสียไปเฉพาะมาตราที่เสียบบัตรแทนกัน

แนวทางนี้เห็นว่า เมื่อมีหลักฐานว่ามีการเสียบบัตรแทนกันในช่วงมาตราใด ก็ไม่ควรไปมีผลกระทบต่อมาตราอื่นๆ ที่ไม่เกี่ยวข้อง เช่น กรณี นายฉลอง เทอดวีระพงศ์ ส.ส.พัทลุง เขต 2 พรรคภูมิใจไทย ที่พบว่าไม่อยู่ในห้องประชุมตั้งแต่การลงมติ มาตรา 39 วาระที่ 2 (จาก 55 มาตรา) และการลงมติเห็นชอบวาระที่ 3 หากพิจารณาว่าผิดก็อาจเป็นโมฆะเฉพาะมาตราเหล่านี้ และให้มีการประชุมสภาผู้แทนราษฎรเพื่อกลับมาซ่อมส่วนนี้ใหม่

3. .ผิด – หักเฉพาะคะแนนที่มีปัญหาออก ไม่กระทบเสียงส่วนใหญ่

นายไพบูลย์ นิติตะวัน มือกฎหมายของพรรคพลังประชารัฐ ไปยกเอาคําวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญที่ 8 /2551 วันที่ 8 ก.ค.2551 มาเทียบเคียง โดยในครั้งนั้นศาลฯ วินิจฉัยให้ ร่าง พ.ร.บ.สํานักงานผู้ตรวจการแผ่นดิน ตกไปเพราะสมาชิก สนช.ที่เข้าประชุมไม่ถึงกึ่งหนึ่ง ไม่ครบองค์ประชุม ซึ่งนายไพบูลย์ ตีความเทียบว่า เมื่อร่างกฎหมายเสียไปเพราะสมาชิกไม่ถึงกึ่งหนึ่ง แต่กรณี ร่าง พ.ร.บ.งบประมาณ 2563 เสียงข้างมากให้ความเห็นชอบ กรณีปัญหามีเพียง 2-3 เสียง ไม่เกี่ยวกับเรื่องไม่ครบองค์ประชุมและไม่เกี่ยวกับเรื่องไม่ได้มติเสียงข้างมาก การลงมติร่าง พ.ร.บ.งบประมาณจึงตราขึ้นอย่างถูกต้องแล้ว

4.ผิด – แต่ยึดเกณฑ์ รธน. ม.143 พิจารณาไม่ทันให้ถือว่าเห็นชอบ

นายวิษณุ เครืองาม รองนายกรัฐมนตรีด้านกฎหมาย ชี้ว่า การที่กฎหมายจะไม่ชอบด้วยรัฐธรรมนูญมี 2 อย่างคือ 1.เนื้อหา กับ 2.กระบวนการ กรณีนี้เป็นเรื่องกระบวนการ และคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญ เมื่อ ปี 56 และ 57 (กรณีนายนริศร ตามข้อ 1.) ข้อเท็จจริงตอนนั้นเป็นอย่างหนึ่ง อาจจะเหมือนหรือไม่เหมือนกับตอนนี้

และกฎหมายงบประมาณแปลกกว่ากฎหมายอื่น เพราะมีบทบัญญัติรัฐธรรมนูญ มาตรา 143 ที่บอกว่าถ้าหากว่าสภาผู้แทนราษฎรพิจารณาไม่เสร็จ ภายใน 105 ให้ถือว่าสภาผู้แทนราษฎรเห็นชอบ วุฒิสภาต้องพิจารณาภายใน 20 วัน ถ้าพ้นกำหนดเวลาให้ถือว่าเห็นชอบ

ดังนั้น ในความหมายของนายวิษณุ แม้จะเกิดปัญหาการลงมติ แต่อาจมีช่องที่จะตีความว่ากฎหมายพิจารณาไม่ทันตามกำหนดเวลาให้ถือว่าสภาให้ความเห็นชอบแล้วแทน ส่วนที่ผิดเพราะเสียบบัตรแทนก็จะไม่ส่งผลต่อตัวกฎหมาย

ทั้งนี้ต้องติดตาม การลงมติของศาลรัฐธรรมนูญ ในวันศุกร์ที่ 7 ก.พ. ว่าจะออกมาตาม 4 แนวทางนี้ หรือมีแนวทางอื่นอีกหรือไม่

ข่าวที่เกี่ยวข้อง