ธนาคารแห่งประเทศไทย หรือแบงก์ชาติ อยู่ระหว่างผลักดันแนวทางให้ธนาคารต้องรับผิดชอบ 100% เมื่อลูกค้าถูกมิจฉาชีพหลอกโอนเงิน มาดูกันว่ากรณีไหนจะได้เงินคืนเต็มจำนวนบ้าง
‘ดารณี แซ่จู’ ผู้ช่วยผู้ว่าการ สายกำกับระบบชำระเงินและคุ้มครองผู้ใช้บริการทางการเงิน ธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) บอกว่า แบงก์ชาติและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องอยู่ระหว่างร่วมกันปรับปรุงการบังคับใช้กฎหมาย (Enforcement) เพื่อช่วยเหลือประชาชนที่ถูกมิจฉาชีพหลอกโอนเงิน ให้ได้รับเงินคืนจากธนาคาร 100%
แต่การที่ประชาชนจะได้รับเงินคืนเต็มจำนวนนั้น ขึ้นอยู่กับแต่ละกรณี ยกตัวอย่างเช่น กรณีที่แอปพลิเคชันดูดเงินมีช่องโหว่ ซึ่งที่ผ่านแบงก์ชาติออกประกาศให้ทุกธนาคารต้องเร่งปิดช่องโหว่ภายใน 1 เดือน หากยังไม่สามารถปิดช่องโหว่ ธนาคารจะต้องรับผิดชอบเต็มจำนวน
นอกจากนี้ ยังศึกษากรณีในต่างประเทศเพื่อกำหนดกฎเกณฑ์ให้ชัดเจน เช่น กรณีของสิงคโปร์ หากมีเงินโอนออกจากบัญชีโดยไม่มีข้อความในโทรศัพท์มือถือ (SMS) แจ้งเตือน ธนาคารต้องรับผิดชอบใช้เงินคืนจำนวน แต่หากมี SMS แจ้งเตือน ธนาคารไม่จำเป็นต้องรับผิดชอบ เป็นต้น
นอกเหนือจากการปรับปรุงการบังคับใช้กฎหมายเพื่อให้ธนาคารคืนเงินประชาชน 100% แล้ว แบงก์ชาติและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องยังอยู่ระหว่างแก้กฎหมายเพื่อเพิ่มความรวดเร็วในการคืนเงินให้ประชาชนที่ถูกมิจฉาชีพหลอกโอนเงินอีกด้วย เพราะกระบวนการเดิมยังขาดความคล่องตัว
ในวันเดียวกัน ธปท.อัปเดตว่า หลังจากที่ให้ธนาคารแลกเปลี่ยนข้อมูลบัญชีม้าระหว่างกัน ซึ่งมีผลตั้งแต่วันที่ 1 ส.ค.ที่ผ่านมานั้น พบว่า บัญชีม้าดำ หรือบัญชีที่ถูกระงับการทำธุรกรรมจากทุกธนาคาร ทั้งช่องทางสาขาและช่องทางออนไลน์ หรือต้องไปยืนยันตัวตนกับสำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน (ปปง.) มีจำนวนทั้งสิ้น 38,000 ราย คิดเป็นจำนวนบัญชี 340,000 กว่าบัญชี
กลุ่มนี้ธนาคารสามารถระงับการให้บริการได้เลยทันทีภายใน 1 วัน หากเจ้าของบัญชีไม่ใช่มิจฉาชีพตามที่ถูกกล่าวหา จะต้องมาเจรจากับเจ้าหน้าที่ตำรวจเพื่อใช้บริการต่อไป โดยระหว่างนี้เจ้าของบัญชีดังกล่าวจะไม่สามารถเปิดบัญชีใหม่กับธนาคารอื่นๆ ได้
ถัดมา คือ บัญชีม้าเทา หรือบัญชีที่ถูกระงับการทำธุรกรรมผ่านช่องทางออนไลน์จากทุกธนาคาร เนื่องจากเป็นแถว 2 หรือ 3 ของการโอนเงินจากบัญชีม้าของมิจฉาชีพ แต่ยังไม่ถูกผู้เสียหายแจ้งความ มีจำนวนทั้งสิ้น 15,000 ราย คิดเป็นจำนวนบัญชี 36,000 บัญชี กลุ่มนี้หากต้องการใช้บริการของธนาคารต่อ จะต้องมายืนยันตัวตนที่สาขาของธนาคาค
สุดท้าย คือ บัญชีม้าน้ำตาล หรือบัญชีต้องสงสัยภายในธนาคาร แต่ยังไม่ถึงขั้นต้องแชร์ข้อมูลระหว่างธนาคาร กลุ่มนี้ยังไม่มีตัวเลขที่ชัดเจน เนื่องจากแต่ละธนาคารอยู่ระหว่างจัดทำข้อมูล ซึ่งแบงก์ชาติคาดหวังให้ธนาคารจัดทำมาตรการออกมาควบคุม ลักษณะเช่นเดียวกับบัญชีม้าดำและเทาต่อไป
ส่วนมาตรการในช่วงที่ผ่านมา ได้แก่ การกำหนดให้ธนาคารไม่ส่งลิงก์ผ่าน SMS และการกำหนดให้แสกนหน้าเมื่อต้องทำธุรกรรมที่มีวงเงินเกิน 50,000 บาทนั้น ช่วยให้บัญชีม้าที่มีลักษณะขายขาดลดลง แต่บัญชีม้าเลี้ยง (ได้ส่วนแบ่งเป็นรายเดือน หรือได้ส่วนแบ่งเป็นรายธุรกรรม) ยังคงมีเทรนด์เพิ่มขึ้น
ส่วนแหล่งข่าว ธปท. ระบุว่า ราคาซื้อขายบัญชีม้าในช่วงที่ผ่านมามีแนวโน้มเพิ่มขึ้น เช่น ราคาขายขาด ปัจจุบันอยู่ที่ 20,000-40,000 บาท เช่นเดียวกับราคารายเดือนที่เพิ่มขึ้นเช่นกัน แม้มาตรการที่ให้แลกเปลี่ยนข้อมูลระหว่างธนาคารจะลดจำนวน ‘ม้าหมุน‘ หรือบัญชีม้าที่เมื่อถูกปิดจากธนาคารหนึ่ง ก็จะไปสมัครบัญชีใหม่ที่อีกธนาคารหนึ่ง จะลดลง
แต่การปิดบัญชีม้าก็ทำได้ค่อนข้างยาก เพราะเจ้าหน้าที่ส่วนหนึ่งมีส่วนได้ส่วนเสีย เช่นเดียวกับกรณีของเว็บพนัน รวมถึงการบังคับใช้กฎหมายของไทยต่อบัญชีม้า ถือว่าค่อนข้างเบาเมื่อเทียบกับต่างประเทศ เช่น จีน ทำให้มิจฉาชีพเลือกประเทศไทยเป็นเป้าหมาย
ส่วนข้อมูลที่คนไทยถูกหลอกเป็นอันดับต้นๆ ของเอเชียนั้นยอมรับว่าเป็นความจริง โดยเกิดจากความกลัว เช่น ถูกมิจฉาชีพหลอกว่าเป็นเจ้าหน้าที่จะมาดำเนินคดี เพราะบัญชีมีส่วนเกี่ยวข้องกับการกระทำผิด หรือผู้สูงอายุในวัยเกษียณมักจะถูกหลอกว่า จะไม่ได้รับเงินก้อนเกษียณ หากไม่โอนเงินส่วนหนึ่งมาเป็นค่าดำเนินการตรวจสอบ เป็นต้น
’คนไทยโดนหลอกง่าย และคนโดนหลอกมักไม่ค่อยฟัง (คำเตือน)’
