อย. ประกาศแจ้งห้ามใช้คำโฆษณาเกินจริงที่โฆษณาในผลิตภัณฑ์อาหาร ตามหลักเกณฑ์การโฆษณาอาหาร พ.ศ. 2564 ผู้ใดฝ่าฝืนอาจต้องโทษทั้งจำคุกและปรับ และอาจเข้าข่ายความผิดตาม พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์
สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) ตรวจสอบพบคำโฆษณาที่ถูกนำมาใช้กับผลิตภัณฑ์สุขภาพต่างๆ เป็นเพียงคำชักจูงหรือเชิญชวนให้หลงเชื่อและเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ ซึ่งเมื่อลองใช้จริงกลับไม่เป็นไปตามที่โฆษณาไว้
สำหรับคำโฆษณาเกินจริงที่มักพบในผลิตภัณฑ์อาหาร โดยเฉพาะผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ซึ่งเป็นผลิตภัณฑ์ที่พบว่ามีสัดส่วนของผู้บริโภคที่ตกเป็นเหยื่อค่อนข้างสูง ก่อนอื่นต้องทำความเข้าใจก่อนว่า การโฆษณาอาหาร หมายถึง การกระทำด้วยวิธีการใดๆ ให้ประชาชนเห็นหรือทราบข้อความเกี่ยวกับอาหาร ส่วนประกอบของอาหาร เพื่อประโยชน์ในทางการค้า
ข้อความ หมายรวมถึง ข้อความ ข้อความเสียง เสียง ภาพ รูปภาพ รอยประดิษฐ์ เครื่องหมายสัญลักษณ์ หรือการกระทำอื่นใดที่เข้าใจได้ ตาม ประกาศสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา เรื่อง หลักเกณฑ์การโฆษณาอาหาร พ.ศ. 2564 คำที่ไม่อนุญาตในการโฆษณาคุณภาพ คุณประโยชน์ หรือสรรพคุณของอาหาร เช่น
- ศักดิ์สิทธิ์ มหัศจรรย์ ปาฏิหาริย์ วิเศษ
- เลิศที่สุด ดีเลิศ ชนะเลิศ ชั้นเลิศ เลิศเลอ ล้ำเลิศ เลิศล้ำ
- ยอด ยอดเยี่ยม ยอดไปเลย เยี่ยมยอด เยี่ยมไปเลย สุดยอด
- ที่หนึ่ง หนึ่งเดียว ที่หนึ่งเลย
- ที่สุด ดีที่สุด ดีเด็ด สูงสุด
- เด็ดขาด หายห่วง หายขาด หมดกังวล
- สุดเหวี่ยง
- ไม่มีผลข้างเคียง ไร้ผลข้างเคียง
- อย. รับรอง ปลอดภัย
- เห็นผลเร็ว
5 ประเภท ข้อความที่ไม่อนุญาตในการโฆษณาอาหาร รวมถึงการใช้ภาพที่สื่อให้เข้าใจได้ในความหมายเดียวกัน
1. ข้อความที่สื่อแสดงสรรพคุณอันทำให้เข้าใจว่าสามารถบำบัด บรรเทา รักษา ป้องกันโรค หรืออาการของโรค หรือความเจ็บป่วย
ตัวอย่างเช่น ลดคอเลสเตอรอล ลดความดันโลหิต ลดไขมันในเส้นเลือด ลดระดับน้ำตาลในเลือด ป้องกันโรคหัวใจ โรคมะเร็ง โรคเบาหวาน หลอดเลือดแข็งตัว ภูมิแพ้ หอบหืด บรรเทาอาการปวดหัว ไมเกรน อาการชา บวมและเส้นเลือดขอด แก้ปัญหาปวดประจำเดือน ประจำเดือนมาไม่ปกติ อาการตกขาว ป้องกันหรือต่อต้านเชื้อโรค เช่น เชื้อไวรัสโคโรนา (COVID-19) ไข้หวัด แบคทีเรีย เป็นต้น
2. ข้อความที่สื่อแสดงให้เข้าใจว่ามีผลต่อการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างของร่างกาย หน้าที่อวัยวะ หรือระบบการทำงานของร่างกาย
ตัวอย่างเช่น ปรับสมดุลให้ร่างกาย ฟื้นฟูร่างกายหรืออวัยวะ บำรุงสมอง บำรุงประสาท หรือบำรุงอวัยวะของร่างกาย เสริมสร้างหรือกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันร่างกาย เพิ่มภูมิคุ้มกัน เพิ่มภูมิต้านทาน Detox / ล้างสารพิษ
3. ข้อความที่สื่อแสดงให้เข้าใจว่ามีสรรพคุณบำรุงกาม บำรุงเพศ หรือเกี่ยวกับการมีเพศสัมพันธ์
ตัวอย่างเช่น ช่วยบำรุงและเสริมสร้างสมรรถภาพทางเพศ เสริมสร้างศักยภาพทางเพศ เพิ่มขนาดอวัยวะเพศ ช่วยให้อวัยวะเพศแข็งตัวได้นาน – ลดอาการหลั่งเร็ว อาหารเสริมสำหรับชาย/หญิง กระชับช่องคลอด เพิ่มขนาดหน้าอก อัพไซซ์
4. ข้อความที่สื่อแสดงให้เข้าใจว่ามีสรรพคุณเพื่อบำรุงผิวพรรณและความสวยงาม
ตัวอย่างเช่น ลดริ้วรอยเหี่ยวย่น ลดสิว ฝ้า กระ จุดด่างดำ ลดความมันบนใบหน้า ผิวขาว กระจ่างใส นุ่มเด้ง เปล่งปลั่ง ออร่า กระชับรูขุมขน/ ฟื้นฟูผิว ชะลอความแก่ แก้ผมร่วง กันแดด ท้าแดด
5. ข้อความที่สื่อแสดงให้เข้าใจว่ามีสรรพคุณในการลดน้ำหนัก ลดความอ้วน หรือข้อความอื่นใดในทำนองเดียวกัน
ตัวอย่างเช่น ลดความอ้วน ช่วยให้ระบายท้อง สลายไขมันที่สะสมในร่างกาย ดักจับไขมัน Block/ Burn/ Build/ Break/ Firm การใช้ภาพสายวัด/ เครื่องชั่งน้ำหนัก/ กางเกง Over Size ภาพ Before/ After ไม่โยโย่
ขอประชาชนอย่าหลงเชื่อคำโฆษณาที่กล่าวอ้างเกินจริง เพราะผลิตภัณฑ์เหล่านี้มักลักลอบใส่ยาหรือสารที่เป็นอันตรายลงไป โดยเฉพาะการซื้อผลิตภัณฑ์ผ่านช่องทางออนไลน์
ก่อนตัดสินใจซื้อผลิตภัณฑ์สุขภาพใดๆ ผู้บริโภคจึงควรพิจารณาการได้รับอนุญาตและการแสดงฉลากผลิตภัณฑ์ โดยเฉพาะผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ต้องแสดงฉลากเป็นภาษาไทย มีข้อมูล เช่น ชื่ออาหาร เลขสารบบอาหาร 13 หลัก ในกรอบเครื่องหมาย อย.
ชื่อและที่ตั้งของผู้ผลิต/ผู้แบ่งบรรจุ หรือผู้นำเข้า (ผลิตภัณฑ์นำเข้าต้องระบุประเทศผู้ผลิตด้วย) ชื่อและปริมาณของส่วนประกอบสำคัญและส่วนประกอบที่มีการกล่าวอ้างคุณประโยชน์ ปริมาณของผลิตภัณฑ์เสริมอาหารที่บรรจุ วันเดือนปีที่ผลิต และ/หรือ วันเดือนปีที่หมดอายุหรือควรบริโภคก่อน
และควรปฏิบัติตามคำเตือนและคำแนะนำบนฉลากอย่างเคร่งครัด ขอให้รู้เท่าทันการโฆษณาอย่าหลงเชื่อซื้อผลิตภัณฑ์สุขภาพที่อวดอ้างสรรพคุณใดๆ มารับประทาน เพราะอาจได้รับผลข้างเคียงที่เป็นอันตรายอย่างคาดไม่ถึง
