แนวทางแก้ปัญหา “ขาดแคลนครู” โรงเรียนขนาดเล็ก

ข้อจำกัดเชิงพื้นที่ และเป็นศูนย์รวมจิตใจของคนในชุมชน ทำให้โรงเรียนขนาดเล็กส่วนหนึ่งยังคงเปิดการเรียนการสอนตามปกติ แต่ก็ต้องเผชิญปัญหาขาดแคลนครู ที่ไม่อาจแก้ได้ด้วยการยุบ หรือควบรวมโรงเรียนเพียงอย่างเดียว

การระดมทุนด้วยวิธีทอดผ้าป่า เพื่อนำเงินมาจ้างครูลูกจ้าง 4 คน ให้เพียงพอกับการสอนนักเรียน 74 คน ใน 8 ระดับชั้น เป็นแนวทางแก้ปัญหาขาดแคลนครูและรักษาคุณภาพการศึกษาของโรงเรียนวัดชลวาปีวิหาร อำเภอย่านตาขาว จังหวัดตรัง ที่เกิดจากความพยายามของคนในพื้นที่ เพื่อรักษาแหล่งเรียนรู้คู่ชุมชน ที่ตามมาด้วยคำถามว่า วิธีนี้…อาจให้ผลไม่ยั่งยืน

โรงเรียนนี้เป็นหนึ่งในโรงเรียนขนาดเล็กจากทั้งหมดเกือบ 1.5 หมื่นแห่ง ในสังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ที่ประสบปัญหาขาดแคลนครูและสื่อการเรียนการสอน

แม้ที่ผ่านมา ภาครัฐพยายามแก้ปัญหานี้ ด้วยวิธียุบรวมโรงเรียนขนาดเล็กที่อยู่ใกล้กันในพื้นที่มาอยู่ด้วยกัน บางพื้นที่ใช้วิธีจัดการเรียนการสอนแบบเรียนรวม แต่ก็มีโรงเรียนขนาดเล็กหลายแห่งที่อยู่ห่างไกล หรือชุมชนต้องการคงไว้ ซึ่งภาครัฐไม่สามารถจัดสรรครูให้ได้ครบชั้น หรือตามเกณฑ์ที่ควรจะเป็นได้ทั้งหมด เพราะต้องคำนึงถึงความคุ้มค่าด้านการลงทุนภาครัฐเป็นหลัก

ขณะที่นักวิจัยสถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย สะท้อนว่า การแก้ปัญหาขาดแคลนครูในโรงเรียนขนาดเล็ก ไม่ตัดสินใจยุบ หรือควบรวมโรงเรียนขนาดเล็ก โดยมองเรื่องการลดงบประมาณภาครัฐเพียงอย่างเดียว

ศุภณัฏฐ์ ศศิวุฒิวัฒน์ นักวิจัย สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย (ทีดีอาร์ไอ)

การแก้ปัญหาต้องดูเป็นเคส บาย เคส โดยรัฐต้องแสดงให้ชุมชนเห็นว่า การยุบหรือควบรวมโรงเรียน ไม่ได้หมายความว่ากระทรวงศึกษาฯ ต้องการประหยัดงบฯ อย่างเดียว

การสร้างโรงเรียนแม่เหล็ก หรือโรงเรียนคุณภาพกระจายตัวในท้องถิ่นขนาดเล็ก เป็นแนวทางในอนาคตที่กระทรวงศึกษาฯ เร่งพัฒนาให้เกิดขึ้น เพื่อสร้างทางเลือกให้ผู้ปกครอง และลดปัญหาครูขาดแคลน หรือกระจุกตัวในกลุ่มโรงเรียนในเมือง สอดคล้องกับข้อเสนอของนักวิชาการ ที่เห็นว่าคนในชุมชนต้องมีส่วนร่วมตัดสินใจจัดสรรทรัพยากรทางการศึกษา