ประเด็นคือ – ชุมชนชาวมอญสังขละบุรี จ.กาญจนบุรี ประกอบพิธีแย่งศพพระ หรือฌาปณกิจศพพระผู้ใหญ่ สะท้อนให้เห็นวิถีชีวิตชาวมอญ ที่เต็มเปี่ยมไปด้วยความศรัทธาในพุทธศาสนา
วันที่ 28 พ.ย. 2560 ชุมชนชาวมอญ 130 ครอบครัว บ้านปะลายตุมพ่าย ตรงข้ามศูนย์พักพิงบ้านต้นยาง ห่างจากตัวเมืองสังขละบุรี 30 กิโลเมตร จัดพิธีแย่งศพพระ หรือเผาศพพระ โดยสร้างปราสาทจำลองจากไม้ไผ่ และไม้จริง ตกแต่งด้วยกระดาษฉลุลายกนก ลายพญานาค พร้อมจัดทำเมรุชั่วคราว จากเสาไม้ ผ้าสีชมพู จัดงาน 3 วัน 3 คืน และทุกคืนจะมีมหรสพ และการรำถวาย ขณะที่คณะสงฆ์จะสวดพระอภิธรรม และแสดงพระธรรมเทศนาให้ผู้ร่วมงานเห็นถึงสัจธรรม ความไม่เที่ยง เกิด แก่ เจ็บ และตาย ก่อนประชุมเพลิง
การประกอบพิธีศพของพระมอญ จัดหลายวัน ทำให้ชาวชุมชนได้ร่วมกัน สร้างความสามัคคี และเปิดโอกาสให้เรียนรู้มรณะสติผ่านพิธีกรรม ตามความเชื่อที่เกี่ยวเนื่องกับพุทธศาสนา
สำหรับประเพณีแย่งศพมอญ เป็นส่วนหนึ่งในพิธีทำศพของชาวมอญ เชื่อกันว่าเป็นประเพณีที่แสดงถึงการให้เกียรติ และแสดงความอาลัยอาวรณ์ต่อผู้ตายอย่างมาก โดยปกติศพที่มีการแย่งชิงจะเป็นศพผู้ที่ได้รับความนับถือจากชาวบ้านในชุมชน เช่น พระสงฆ์ เมรุเผาศพที่สร้างจะมีลักษณะเป็นเมรุยอดปราสาท ตั้งวางบนตะเฆ่ใส่ล้อ มีเชือกสองสายผูก 2 ฝั่ง เพื่อให้คน 2 ฝ่ายชักลากไปมา คล้ายการยื้อแย่งกันจริงๆ
