แนวคิดการทำงานสัปดาห์ละ 4 วัน ไม่ใช่เรื่องใหม่ แต่มีไม่กี่ประเทศที่ทำไปแล้วและเผยผลลัพธ์ของนโยบายนี้ ซึ่งข้อดีของมันอาจจะให้ประโยชน์กับประเทศที่กำลังวางแผนที่จะทำ หนึ่งในนั้นก็คือ ประเทศไทย
หลายบริษัทในไทยมีแพลนอยากปรับลดวันทำงานลง เหลือ 4 วันต่อสัปดาห์ แม้ว่ายังไม่มีนโยบายในระดับประเทศ หรือออกเป็นกฎหมายที่บังคับใช้
ขณะเดียวกัน มีข้อมูลจาก สถาบันวิจัย GFK ระบุว่า ชั่วโมงทำงานของคนไทยคิดเป็นค่าเฉลี่ยสูงถึง 50.9 ชั่วโมงต่อสัปดาห์ มากกว่าค่าเฉลี่ยทั่วโลกที่ 44 ชั่วโมงต่อสัปดาห์
นอกจากนี้ ผลวิเคราะห์โดย SCB EIC เผยว่า กลุ่มประชากรคนไทยส่วนใหญ่ หรือ 26.6% มีรายได้อยู่ที่ี 10,000-20,000 บาทต่อเดือน รองลงมาก็คือ 20,001-30,000 บาทต่อเดือน อยู่ที่ 21.7% ของประชากรไทย
ผลสำรวจสภาวะเศรษฐกิจและสังคมของครัวเรือน ประเทศไทย เคยพูดไว้ตั้งแต่ปี 2566 ว่ารายได้ต่อเดือนของคนไทย เพิ่มขึ้นไม่ทันรายจ่ายที่ต้องจ่ายทุกเดือน โดยรายจ่ายหลัก 87.1% มาจากค่าอุปโภคบริโภค และค่าใช้จ่ายอื่นๆ เช่น ภาษี ดอกเบี้ย เบี้ยประกัน สลากกินแบ่งรัฐบาล เป็นต้น
ดังนั้น ผลลัพธ์ของประเทศที่ใช้นโยบายการทำงาน 4 วันต่อสัปดาห์ อาจเป็นตัวเลือกใหม่ให้กับบริษัทในไทยที่กำลังลังเล หรือสนใจแต่ยังต้องศึกษาเพิ่ม โดยผลสำรวจในบทความนี้ อาจช่วยให้ผู้ประกอบการเรียนรู้ได้เร็วขึ้น
[ ตัวอย่างประเทศที่ทดลองทำงานสัปดาห์ละ 4 วัน ]
ปัจจุบันมีหลายประเทศที่เริ่มนโยบายดังกล่าวไปแล้ว และผลลัพธ์ค่อนข้าง ‘บวก’ ทั้งต่อพนักงานและคนจ้างงาน
ตัวอย่างจาก ‘ไอซ์แลนด์’ ประเทศนอร์ดิกในยุโรปเหนือพบว่าการที่ลดวันทำงานไม่ส่งผลกระทบต่อประสิทธิภาพการทำงาน ทั้งยังทำให้ผลผลิตในเชิงปริมาณและคุรภาพเพิ่มขึ้นด้วย
‘เบลเยียม’ พบว่า พนักงานมีรูปแบบการทำงานที่ยืดหยุ่น ทำงาน 4 วันต่อสัปดาห์โดยไม่ได้ระบุว่าเป็นวันไหน แต่ส่วนใหญ่จะเป็นจันทร์-พฤหัสบดี ซึ่งประโยชน์ก็คือ พนักงานมีการปรับปรุงสมดุลระหว่างชีวิตการทำงานและชีวิตส่วนตัวได้ดีขึ้น พนักงานมีความคิดที่อยากจะลาออกน้อยลง
‘สหราชอาณาจักร’ ปัจจุบันมีบริษัท 61 แห่งที่ใช้การทดลองนี้ และ 92% ของบริษัทที่ตัดสินใจใช้แนวทางนี้ เปลี่ยนรูปแบบการทำงานมาเป็น 4 วันต่อสัปดาห์อย่างถาวร โดยระบุว่ามีความพึงพอใจ ทั้งยังสามารถการรักษาพนักงานที่มีประสิทธิภาพเพิ่มขึ้นด้วย
ในฝั่ง ‘ญี่ปุ่น’ ตัวอย่างจาก Microsoft Japan ที่ให้พนักงานทำงานสัปดาห์ละ 4 วัน ส่งผลให้ประสิทธิภาพการทำงานเพิ่มขึ้น 40% พนักงานมีความตั้งใจที่จะทำงานเพื่อองค์กรมากขึ้น และมองเห็นเป้าหมายเดียวกันกับผู้นำมากขึ้น
[ ทำงานสัปดาห์ละ 4 วัน ช่วยเรื่องหมดไฟ-คนลาออก ]
สรุปผลการศึกษาจากองค์กรต่างๆ ที่ทดลองใช้นโยบายการทำงานดังกล่าว ดังนี้
- ด้านผลผลิต = เพิ่มขึ้น 40% ต่อชั่วโมงการทำงาน
- ความเป็นอยู่ที่ดีของพนักงาน = ลดอาการหมดไฟลง 71%
- ผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม = ลดการปล่อยก๊าซคาร์บอนจากการเดินทางได้ถึง 21%
- การรักษาพนักงานและการมีส่วนร่วม = ลดอัตราการลาออก 57%
- การประหยัดต้นทุน = ลดค่าใช้จ่ายในสำนักงานลง 20%
ขณะที่ CNN ได้ยกเคสที่เกิดใน ‘สหราชอาณาจักร’ ในแง่ของผู้ประกอบการว่า การทำงาน 4 วันต่อสัปดาห์สามารถช่วยเรื่อง ‘รายได้’ อย่างไร?
ในช่วง 6 เดือนระหว่างเดือนพฤศจิกายน-เมษายน ปี 2568 พบว่า พนักงานเกือบ 1,000 คนจาก 17 บริษัทและองค์กรอื่นๆ ใช้นโยบายทำงานต่อสัปดาห์น้อยลง (4 วันส่วนใหญ่) แต่ยังคงได้รับค่าจ้างและปริมาณงานเท่าเดิม
มูลนิธิ 4 Day Week Foundation ซึ่งเป็นกลุ่มรณรงค์ในสหราชอาณาจักร เปิดเผยว่า ไม่ใช่แค่พนักงานเท่านั้นที่ได้รับประโยชน์จากสัปดาห์ทำงานที่สั้นลง บางองค์กรมีรายได้เพิ่มขึ้น และพนักงานยังใช้ ‘วันลาป่วย’ น้อยลงด้วย เมื่อเทียบกับช่วงเดียวกันของปีก่อน
BrandPipe บริษัทซอฟต์แวร์ในกรุงลอนดอน มีรายได้เพิ่มขึ้นเกือบ 130% ตามรายงานที่รวบรวมโดยมูลนิธิ 4 Day Week Foundation และวิทยาลัยบอสตันในสหรัฐอเมริกา
Geoff Slaughter ผู้ร่วมก่อตั้ง และ CEO ของ BrandPipe กล่าวว่า “มันคุ้มค่ามาก หากบริษัทอื่นอยากจะทดลองทำ ช่วง 6 เดือนที่ผ่านมา บริษัทฯ มีรายได้เพิ่มขึ้น เพราะเราประหยัดต้นทุนได้หลายทาง หนึ่งในนั้นก็คือ ต้นทุนที่ต้องจ่ายเวลาที่พนักงานมาออฟฟิศ นอกจากนี้ จำนวนพนักงานที่ใช้วันลาป่วยและลากิจน้อยลง ขณะที่บริษัทฯ มอบหมายงานเท่าเดิม ทำให้พวกเขาเต็มที่กับการทำงาน”
Joe Ryle ผู้อำนวยการของมูลนิธิ 4 Day Week Foundation กล่าวว่า ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา มีบริษัทหลายร้อยแห่งจากหลากหลายภาคส่วนเข้าร่วมการทดลองนี้ทั่วโลก ด้วยเป้าหมายก็คือ มุ่งมั่นและกระตือรือร้นที่จะเห็นองค์กรตัวเองขึ้นไปสู่ระดับที่แตกต่างจากเดิม
อย่างน้อยนโยบายการทำงานแบบใหม่ เป็นการ ‘ซื้อใจ’ พนักงานของตัวเอง และไว้วางใจว่าพนักงานจะสามารถทำงานตามหน้าที่รับผิดชอบได้เหมือนเดิมแม้ว่าพวกเขาจะทำงานแค่ 4 วันในสัปดาห์หนึ่ง
ความกระตือรือร้นที่อยากจะพัก สร้างสมดุลในชีวิต ทำให้พวกเขาตั้งใจทำงานให้ลุล่วงมากกว่าเดิม รวมถึงมีเวลาเพียงพอที่จะสร้างสรรค์ผลงานที่ดีขึ้น ในช่วงเวลาที่เหลือในสัปดาห์นั้น
