สหรัฐฯ บังคับห้ามส่งออกสินค้าเทคโนโลยี โดยเฉพาะชิปเซมิคอนดักเตอร์ไปยังรัสเซีย ถือเป็นมาตรการแทรกแซงรัสเซีย ฐานเริ่มทำสงครามบุกยูเครน เหตุผลคือต้องการลดความสามารถของรัสเซียในการนำเทคโนโลยีไปใช้เพื่อสงคราม โดยเฉพาะพวกขีปนาวุธ รถถัง โดรน เครื่องบินทหาร ระบบนำทาง เรดาร์ และการตรวจจับภาพตอนกลางคืน
แต่สำนักข่าว Nikkei Asia ตรวจสอบและสืบสวนข้อมูลมาหลายเดือน พบว่า รัสเซีย ยังสามารถนำเข้าชิปเซมิคอนดักเตอร์ทั้งจาก Intel, AMD ได้ผ่านบริษัทตัวแทนในฮ่องกง และจีน
Nikkei Asia ได้สอบทานข้อมูลศุลกากรของรัสเซียจาก Export Genius บริษัทวิจัยของอินเดีย และตรวจสอบบันทึกการนำเข้าเซมิคอนดักเตอร์ตั้งแต่วันที่ 24 ก.พ.-31 ธ.ค. ปี 2022 ซึ่งเป็นปีที่รัสเซียเปิดฉากบุกยูเครน
บันทึกแสดงธุรกรรม 3,292 รายการ ที่มีมูลค่าอย่างน้อย 100,000 ดอลลาร์ต่อรายการ และ 2,358 รายการในจำนวนนี้หรือประมาณ 70% ระบุว่าเป็นผลิตภัณฑ์ของผู้ผลิตชิปในสหรัฐฯ เช่น Intel, Advanced Micro Devices (AMD), Texas Instruments และอื่นๆ อีกมากมาย ซึ่งมูลค่ารวมของธุรกรรมเหล่านี้คือประมาณ 740 ล้านดอลลาร์
จำนวน 1,774 รายการ หรือประมาณ 75% ถูกส่งมาจากฮ่องกง หรือจีนแผ่นดินใหญ่ โดยผู้ส่งสินค้าจำนวนมากเป็นบริษัทขนาดเล็กหรือขนาดกลาง ซึ่งบางแห่งก่อตั้งขึ้นหลังรัสเซียบุกยูเครน
นอกจากชิปของ Intel และ AMD ที่ส่งไปรัสเซียแล้ว ยังมี FPGA จาก Xilinx บริษัทในเครือของ AMD ซึ่งตัว FPGA เป็นวงจรรวมตั้งโปรแกรมได้ ซึ่งส่วนใหญ่ใช้ในขีปนาวุธ
Nikkei Asia เจาะข้อมูลลึกลงไปอีกถึงบริษัทตัวแทนจำหน่ายส่งชิปไปยังรัสเซีย หนึ่งในนั้นมี Agu Information Technology ผู้จัดจำหน่ายอุปกรณ์เทคโนโลยีในฮ่องกง ซึ่งตั้งแต่ ก.ย.-ธ.ค. ปี 2023 มีธุรกรรม 6 รายdki กับบริษัทขายส่งเครื่องจักรของรัสเซีย Mistral การมูลค่า 100,000 ดอลลาร์
Agu Information Technology อยู่ในฮ่องกง แต่ไม่มีป้ายชื่อระบุไว้ตรงสถานที่ และยังเป็นบริษัทที่เพิ่งก่อตั้งขึ้นเมื่อเดือน เม.ย. 2022 นอกจากนี้ Agu ยังไม่ตอบอีเมลและโทรศัพท์สิบสายของ Nikkei Asia ที่โทรไปถามข้อมูล
อีกบริษัทหนึ่งคือ DEXP International ในฮ่องกง ตามข้อมูลศุลกากรของรัสเซีย พบว่าบริษัทส่งออกเซมิคอนดักเตอร์ Intel และ AMD ไปยัง Atlas ผู้ค้าส่งชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์ของรัสเซียอย่างน้อย 13 ครั้ง รวมมูลค่า 2.5 ล้านดอลลาร์ ตั้งแต่เดือน ต.ค.-พ.ย. ปี 2022
ที่สำคัญ DEXP International ยังมีหุ้นส่วนหลายคนเป็นคนรัสเซีย และตัว Atlas ที่ DEXP ส่งสินค้าไปให้นั้นยังมี Dmitry Alekseev เป็นผู้ก่อตั้ง ซึ่งเขาเป็นหนึ่งในเศรษฐีชาวรัสเซีย ที่มีชื่ออยู่ในรายที่เรียกร้องให้มีการคว่ำบาตร หลังรัสเซียบุกยูเครน Atlas ได้นำเข้าเซมิคอนดักเตอร์ 235 ครั้ง มูลค่ารวม 49 ล้านดอลลาร์
ด้าน Intel ก็ยืนยันว่าได้ระงับการจัดส่งทั้งหมดให้กับลูกค้าทั้งในรัสเซียและเบลารุสแล้ว
เป็นความจริงที่สหรัฐฯ นำโดยกระทรวงพาณิชย์ ทำการคว่ำบาตรบริษัทที่มีความเกี่ยวข้องกับรัสเซียไปหลายร้อยแห่ง แต่ในทางปฏิบัติยังเป็นเรื่องยากที่จะตามเก็บรายชื่อได้หมด เพราะมีบริษัท shell company หรือบริาํทที่ไม่มีทรัพย์สินเป็นของตัวเอง แต่ตั้งบริษัทขึ้นมาเพื่อวัตภุประสงค์อย่างใดอย่างหนึ่งอีกมากมาย ที่เล็ดรอดสายตาของสหรัฐฯ
