หากใครยังจำกันได้ มือถือ โน้ตบุ๊กสมัยก่อน สามารถถอดเปลี่ยนแบตเตอรี่ได้ (เช่น Nokia 5190, Nokia 3310, Motorola Razr V3, Palm Treo 700p) แต่เมื่อเทคโนโลยีพัฒนาจนแบตเตอรี่มีขนาดเล็กลง ใช้งานได้ยาวนานขึ้น สามารถฝังลงไปกับตัวเครื่องเพื่อให้ทั้งมือถือ และโน้ตบุ๊ก มีขนาดเบาบางลง ไม่มีขนาดใหญ่เทอะทะอย่างเมื่อก่อน
แต่ล่าสุด รัฐสภายุโรปหรือ EU ออกกฎใหม่ที่จะนำมือถือ โน้ตบุ๊ก ถอดแบตได้กลับมาอีกครั้ง โดยมีเป้าหมายเพื่อให้เกิดการรีไซเคิล ลดขยะอิเล็กทรอนิกส์ และสนับสนุนสิทธิในการซ่อมแซมของผู้ใช้งานหรือ Right to Repair
เรื่องราวย้อนกลับไปตั้งแต่ปี 2020 ที่รัฐสภายุโรปเสนอกฎเกี่ยวกับแบตเตอรี่ และขยะจำพวกแบตเตอรี่ เพื่อส่งเสริมเศรษฐกิจหมุนเวียน และลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม โดยล่าสุดในวันที่ 14 มิ.ย. ที่ผ่านมา รัฐสภายุโรปได้ผ่านร่างนี้ด้วยคะแนน 587 คะแนน
เนื้อหาสำคัญๆ ของกฎหมายคือ
- บังคับติดฉลากคาร์บอนฟุตพริ้นท์ สำหรับแบตเตอรี่ของรถยนต์ไฟฟ้า (EV) แบตเตอรี่สำหรับการขนส่งแบบเบา (LMT) เช่น สกูตเตอร์ไฟฟ้าและจักรยาน และแบตเตอรี่อุตสาหกรรมชาร์จไฟได้ที่มีความจุสูงกว่า 2kWh
- ให้มีการออกแบบแบตเตอรี่แบบพกพา ในเครื่องใช้ไฟฟ้า ในลักษณะที่ผู้บริโภคสามารถถอดและเปลี่ยนแบตเตอรี่เองได้ง่าย
ประเด็นสำคัญอยู่ที่ข้อสอง ที่ในอนาคต ผู้ผลิตมือถือ โน้ตบุ๊กที่จะขายในยุโรป ต้องเป็นอุปกรณ์ที่ลูกค้าถอดเปลี่ยนแบตเองได้ง่าย ไม่ต้องใช้อุปกรณ์ช่วยถอด ซึ่งมือถือและโน้ตบุ๊กใหม่ๆ เดี๋ยวนี้ ต้องใช้ไขควงและอุปกรณ์พิเศษช่วยถอด ซึ่ง EU จะบังคับใช้ในปี 2027 เท่ากับว่าบริษัทผู้ผลิต มีเวลาอีกประมาณหนึ่งในการปรับตัวให้เข้ากับกฎใหม่
นอกจากนี้ EU ยังวางเป้าหมายเก็บขยะจำพวกแบตเตอรี่ที่เข้มงวดขึ้น
- ขยะแบตเตอรี่พกพา : ปี 2023 ต้องเก็บได้ 45%, ปี 2027 เก็บได้ 63%, ปี 2030 เก็บได้ 73%
- ขยะแบตเตอรี่ LMT : ปี 2028 เก็บได้ 51%, ปี 2031 เก็บได้ 61%
- ระดับวัสดุขั้นต่ำ ที่กู้คืนจากแบตเตอรี่เหลือใช้: ลิเธียม – 50% ภายในปี 2027, 80% ภายในปี 2031, โคบอลต์ ทองแดง ตะกั่ว และนิกเกิล – 90% ภายในปี 2027 และ 95% ภายในปี 2031
สิ่งที่น่าขบคิดต่อไปคือ ความสามารถในการถอดแบตเตอรี่เองได้นี้ จะกระทบการใช้งานโดยรวมหรือไม่ โดยเฉพาะการกันน้ำ กันฝุ่น ที่เป็นมาตรฐานใหม่ของมือถือรุ่นใหม่ๆ สมัยนี้
นี่ไม่ใช่ครั้งแรกที่สหภาพยุโรปกระตุ้นให้เกิดการคิดใหม่ในอุตสาหกรรมมือถือ ปีที่แล้ว ออกกฎให้สมาร์ทโฟน และอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ขนาดเล็ก ใช้ช่องชาร์จให้เป็นมาตรฐานเดียวกันคือ USB-C เพื่อลดภาระผู้บริโภค กระทบ iPhone เต็มๆ ที่ใช้สาย Lightning กำหนดเส้นตาย 28 ธ.ค. 2024
https://www.androidpolice.com/eu-smartphone-batteries-glue-replace/
